Tanzania Automated Clearing House (TACH)
Huu ni mfumo unaoendeshwa na Benki Kuu ya Tanzania unaosaidia malipo ya hundi na fedha kwa njia za kielectroniki. TACH inatumia vivuli vya hundi katika kufanya malipo. Mzunguko wa malipo unafanyika katika sarafu mbili, Shilingi ya Tanzania (TShs) na Dola ya Kimarekani (USD). TACH ilianza kufanya kazi tarehe 30 Aprili 2015. Kabla ya hapo malipo ya hundi yalikuwa yakifanyika katika Benki kuu makao makuu yaliyopo Dar es Salaam pamoja na matawi yake yaliyopo Mwanza, Mbeya, Arusha, na Zanzibar. TACH imepunguza muda wa malipo ya hundi na vile vile imeongeza kasi ya kutoa fedha kwa wateja.
-
TACH inatumia mfumo wa ISO 20022 kwa ajili ya kuwezesha malipo ya hundi kwa kutumia teknolojia ya kivuli na pia malipo madogo ya kieletroniki
-
Malipo baina ya benki yanafanyika kwa kutumia fedha ya Kitanzania (TZS) na Dola ya Kimarekani (USD).
-
Mfano wa malipo ya kielektroniki yanayopitia TACH yanajumuisha mishahara na matumizi mbalimbali.
-
TACH pia inawezesha malipo madogomadogo baina ya benki kwa njia iliyo salama nay a uhakika.
-
Vilevile, TACH imeongeza ufanisi kwa kupunguza muda wa kufanya malipo kwa njia ya hundi kutoka siku 3 hadi 7 mpaka kufikia siku 1 kwa nchi nzima
Kwa kutumia TACH Benki Kuu ina majukumu yafuatayo
- Jukumu la uendeshaji wa mfumo wa malipo
- Msaada wa kiufundi kwa watumiaji
- Kutoa namna ya Kupeana malipo
- Usimamizi wa mifumo ya malipo
Tanzania Interbank Settlement System (TISS)
Huu ni mfumo wa malipo wa papo kwa papo unaotumia mtandao wa SWIFT unaowezesha malipo baina ya mabenki na pia malipo yanayohitaji kufika kwa haraka.
TISS inawezesha malipo baina ya benki, malipo ya serikali kupitia Wizara ya fedha na Mipango, Makusanyo ya kodi, malipo ya masoko ya fedha (amana za serikali), Malipo kupitia mifumo ya TACH, Kadi, kama vile Swichi kama vile UmojaSwitch, Mastercard, Visa. TISS inawezesha pia malipo kwa nchi wanachama wa Jumuia ya Afrika Mashariki.
TISS imeboresha kwa kiasi kikubwa kupunguza muda wa kufanya malipo na kupunguza pia hatari za kufanya malipo.
East Africa Payment System (EAPS)
Hii inatokana na juhudi za wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) kuwezesha utaratibu wa malipo ya papo kwa papo nje ya mipaka kwa nchi wanachama. EAPS ilianza tarehe 25 Novemba 2013.
EAPS inaboreshwa ili kuwezesha muingiliano wa sarafu baina ya nchi wanachama wa EAC . EAPS ni salama na madhubuti katika utumaji wa fedha katika Jumuiya ya Afrika Mashariki..
Kwa sasa uendeshaji wa EAPS ni kati ya nchi za Kenya, Tanzania, Uganda na Rwanda kwa kuunganisha mifumo ya malipo ya mataifa haya. Mifumo hii ni Electronic Payment and Settlement System (KEPSS), Tanzania Interbank Settlement System (TISS), Uganda National Interbank Settlement (UNIS) and Rwanda Integrated Payment Processing System (RIPPS).
Uendeshaji wa EAPS unahusisha kubadilishana taarifa kutoka benki za biashara kati ya nchi washirika kwa kutumia mifumo ya malipo ya papo kwa papo ya Benki Kuu za nchi washirika.
Muundo wa mfumo huu unatumia Mifumo ya Malipo ya papo kwa papo ya nchi washirika pamoja na mtandao wa SWIFT ili kuhakikisha usalama wa malipo kati ya nchi. Mfumo huu unawezesha matumizi ya sarafu za nchi husika..
SADC RTGS
SADC-RTGS ni mfumo wa malipo unaowezesha malipo baina ya nchi za Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC). Mfumo huu ni mbadala wa mifumo mingine ya malipo kama vile hundi unawezesha kuhamisha hela baina ya nchi wanachama wa SADC.
Mfumo wa SADC-RTGS umeundwa, umeunaendeshwa na kusimamiwa na Benki Kuu ya nchi ya Afrika kusini kwa niaba ya wanajumuia. Ni lazima kuwa na akaunti kwa kila benki inayoshiriki kwenye mfumo huu. Kila benki inayoshiriki kwenye SADC-RTGS ni lazima itumie sarafu ya Rands. Pia ushiriki wa benki za biashara kwenye mfumo huu ni wa hiari.
SADC RTGS ;
- Ni mfumo wa malipo ya haraka ndani ya jumuiya ya SADC
- Ni mfumo unaowezesha malipo baina ya nchi wanachama wa SADC
- Ni mfumo unaotumia sarafu ya ‘Rand’ ya nchi ya Afrika Kusini
- Benki sita(6) kutoka Tanzania zinashiriki
